Akciğer kanseri nedir?
Akciğeri oluşturan hücrelerde çeşitli nedenlerle meydana gelen genetik bozukluklar sonucu ortaya çıkan hastalığa akciğer kanseri denilmektedir. En çok ölüme neden olan kanser türü olan akciğer kanseri erken evre de yakalanması halinde kolaylıkla tedavi edilebilmektedir.
Akciğer kanseri türleri nelerdir?
Akciğer kanseri çeşitleri hücre tipine göre belirlenmektedir. Ülkemizde en sık görülen akciğer kanseri türleri şöyledir;
· Büyük hücreli akciğer kanseri (küçük hücreli olmayan akciğer kanseri): En sık görülen akciğer kanseri türü olarak bilinmektedir. Her 100 akciğer kanseri vakasının 75’i büyük hücreli akciğer kanseri olarak belirlenmektedir.
· Küçük hücreli akciğer kanseri: Son derece hızlı çoğalan ancak tedaviye en kolay yanıt veren akciğer kanseri türüdür. Ülkemizde görülme sıklığı tüm akciğer kanseri vakaları arasında yüzde 25’tir.
Akciğer kanseri belirtileri nelerdir?
Akciğer kanseri belirtileri ne yazık ki hastalığın ilerlemesine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Erken evre akciğer kanseri belirtileri ile basit soğuk algınlığı belirtileri hemen hemen aynıdır. Bu belirtiler hafif öksürük ve ateş, halsizlik, yorgunluk ve sürekli uyku isteği duymaktır. Bu belirtileri gösteren pek çok kişi doktora gitmek yerine istirahat etmeyi tercih etmektedir. Akciğer kanseri ilerledikçe ortaya çıkan belirtiler de artmaya başlamaktadır. Kanserli hücrelerin yayılımına bağlı olarak geçmeyen öksürük atakları, öksürük ile beraber ağızdan kan gelmesi ya da kanlı balgam çıkarılması, hırıltılı nefes alıp vermeye başlanması, iştah kaybı, sebepsiz kilo verme, boyun ya da yüz bölgesinde meydana gelen şişlikler gibi ciddi belirtilerin ortaya çıkması akciğer kanseri ihtimalini akla getirmektedir.
Akciğer kanseri tanısı
Akciğer kanseri şüphesi için yapılacak ilk işlemler akciğer filmi çekilmesi ve ardından balgam testi yapılmasıdır. Bu iki işlemin ardından akciğer kanseri şüphesini düşündürecek bulgulara erişilmesi halinde biyopsi yapılarak kesin tanı konulmalıdır.
Akciğer kanseri evreleri
Diğer tüm kanser türlerinde geçerli olduğu gibi akciğer kanseri tedavisi içinde kanserin yakalandığı evre büyük önem taşımaktadır. Erken evre akciğer kanseri vakalarında hastaların hem tedavi süreleri kısalmakta hem de tedavinin başarı oranı yükselmektedir. Akciğer kanseri evreleri ve belirtileri 4 aşamada incelenmektedir. Akciğer kanseri evreleme basamakları şöyledir;
· Akciğer kanseri 1.evre : Akciğer kanseri evrelemesi kanserli hücrelerin yayılımına göre yapılmaktadır. 1. evre akciğer kanseri henüz kanserli hücrlerin yayılıma başlamadığı ve sadece akciğer dokusu üzerinde sınırlı bulunduğu evredir. Akciğer kanseri 1. evre belirtileri son derece hafif belirtiler olduğu için bu evrede kanser ya tesadüfen yapılan testlerde (başka hastalıklar için yapılan tarama testleri) ya da düzenli olarak doktor taramasından geçen kişilerde yakalanabilmektedir. Akciğer kanseri 1.evre tedavisi son derece kolaydır. Sadece kanserli oluşumun tespit edildiği akciğer dokusu ameliyat ile alınarak tedavi gerçekleştirilmektedir.
· Akciğer kanseri 2.evre : Akciğer kanseri 2. evre belirtileri biraz daha anlaşılır belirtiler olup bu evrede akciğerde bulunan kanserli hücreler lenf bezlerine sıçramış durumdadır. Akciğer kanseri 2 evre tedavisi yine kolay olup akciğerin bir bölümünün alınması sonucu gerçekleştirilmektedir. Bu evrede akciğer tümörü 5-7 cm. aralığında bulunmaktadır.
· Akciğer kanseri 3.evre : Akciğer kanseri 3. evre aşamasında kansere neden olan tümörün büyüklüğü 7 cm.’den daha büyüktür. Bu evrede tümör nedeni ile akciğerin ana broşunun tıkanması, lenf bezlerine yayılım, kaburgalarda ya da kalp zarında kanserli hücrelerin yayılımı söz konusudur. Akciğer kanseri 3. evre tedavisi için cerrahi müdahale öncesi kemoterapi ya da radyoterapi gibi yöntemler ile ilk olarak kanserli hücrelerin yayılımının engellenmesi amaçlanmaktadır. Hastalığın kontrol altına alınması halinde cerrahi müdahale gerçekleştirilir.
· Akciğer kanseri 4.evre : Akciğer kanseri 4. aşama ne yazık ki son evredir. Bu evrede akciğer kanseri metastaz yaparak diğer organlara yayılmaya başlamıştır. Akciğer kanserinde son evre olarak bilinen bu evrede uygulanacak müdahale hastalığın tedavisinden ziyade hastanın yaşam süresini ve yaşam kalitesini artırmaya yöneliktir. Akciğer kanseri 4. evre yaşam süresi hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve uygulanacak tedaviye olan inancına bağlı olarak değişmektedir. Akciğer kanseri 4.evre kurtulma şansı son derece düşük olmasına rağmen bunu başaran insanların olduğu asla unutulmamalıdır. Kanser tedavisi için en etkili ilacın yüksek moral ve iyileşmeye olan inanç olduğu mutlaka bilinmelidir.
Akciğer kanseri tedavisi
Akciğer kanseri tanısı konulduktan sonra hiç vakit kaybedilmeden hızlı bir şekilde hastalığın tedavisine başlanmalıdır. Akciğer kanseri tedavisi için kullanılan yöntemler cerrahi müdahale, kemoterapi ve radyoterapidir. Akciğer kanserinde ameliyat ile yapılan tedaviler sadece erken evrede yakalanan hastalarda gerçekleştirilebilmektedir. Akciğer kanserinde cerrahi tedavi doktorunuz önerdiği sürece ilk tercih etmeniz gereken yöntemdir. Ancak kanserin yayılımı söz konusu ise akciğer kanserinde ameliyat riskleri yükselebilir. Bu durumda öncelikli olarak radyoterapi ve kemoterapi gibi kanserli hücrelerin hem yayılımını engelleyecek hem de yayılan kanserli hücreleri yok edecek tedaviler denenmelidir. Akciğer kanserinde radyoterapi ameliyat öncesinde kanserli hücreleri kontrol altına almak ameliyat sonrası ise gözden kaçabilecek kanserli hücreleri yok etmek amacı ile kullanılmaktadır.
Akciğer kanserinde beyin metastazı riski bulunuyorsa radyoterapi hem akciğerlere hem de beyin bölgesine uygulanır. Beyin ile akciğer arasındaki bağ nedeni ile akciğer kanseri beyin metastazı çok sık görülmektedir. Akciğer kanseri beyine metastaz riskini önlemek amacı ile radyoterapi yöntemi tercih edilebilir. İleri evre akciğer kanseri tedavisi için öncelikli olarak kemoterapi ve radyoterapi gibi yöntemler denenmekte ve hastanın bu tedaviye verdiği yanıta bağlı olarak sonraki tedavi aşamaları planlanmaktadır. Örneğin genç yaşta akciğer kanseri hastalığına yakalanan kişilerde tedavi beklenmedik sonuçlar verebilmekte ve 4.evre akciğer kanseri hastalarında bile yaşam süresi son derece fazla uzatılabilmektedir.
Akciğer kanseri neden olur?
Akciğer kanseri nedenleri arasında ilk sırada sigara tüketimi yer almaktadır. Yapılan araştırmalar sonucu sigara içenlerin akciğer kanseri olma olasılığı ile sigara içmeyenlerin akciğer kanserine yakalanma oranlarının arasında büyük farklar olduğu kanıtlanmıştır. Buna ek olarak son yıllarda kadınların sigara tiryakilik oranlarının artması ile beraber kadınlarda akciğer kanseri görülme oranında yaşanan patlama sigara ile akciğer kanseri arasındaki yakın ilişkiyi gözler önüne sermesi açısından çok önemlidir. Akciğer kanseri sebepleri arasında sigara içmeye ek olarak uzun süreli kirli hava solunması, genetik yatkınlıklar, obezite, çalışma koşulları nedeni ile akciğere zararlı kimyasallara uzun süreli maruz kalınması ve alkol kullanımı da yer almaktadır.
Akciğer kanseri genetik mi?
Hızla gelişen tıp teknolojisi ve kanser üzerine yapılan araştırmalar sonucunda akciğer kanseri başta olmak üzere pek çok kanser türünün genetik olduğu belirlenmiştir. Birinci dereceden yakın akrabalarında kanser olan kişilerin kanser taramalarına hem daha erken yaşlarda başlaması hem de her yıl düzenli olarak yaptırması erken tanının sağlanabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Annesi, babası, kardeşi ve kan bağı bulunan amca, hala gibi birinci dereceden akrabalarında akciğer kanseri tanısı konulan kişilerin akciğer kanserine yakalanma riski yükselmektedir. Bu tip kişilerin sigara kullanmaması ve hiç bir şikayetleri olmasa dahi her yıl düzenli olarak akciğer filmi çektirerek balgam testi yaptırmaları şiddetle tavsiye edilmektedir.